اصول برنامه ریزی و کنترل پروژه
یکی از نیازهای بسیاری از افرادی که در حوزه اصول برنامه ریزی و کنترل پروژه مشغول به کار هستند یا می خواهند مشغول به کار شوند, آشنایی با مفاهیم پایهای و تخصصی در اصول برنامه ریزی و کنترل پروژه است. مفاهیمی که به صرف تسلط به نرم افزار مدیریت پروژه به صورت تخصصی مانند MSP ( ماکروسافت پروژه )یا P6 به دست نمیآید. همچون انواع ساختار شکست کار ( WBS ) , انواع شبکههای زمانبندی , روش مسیر بحرانی ( CPM ), انواع شناوری و نحوه محاسبه آن , اصول برنامهریزی و کنترل پروژه مهندسی, اصول برنامهریزی و کنترل کالا , سیستم اندازهگیری پیشرفت کار ( PMS ) , انواع ضریب وزنی ( Weight Factor ) و آشنایی با اصطلاحات تخصصی در این خصوص مانند MDR , PSR , MR , POS و …
به جرات می توان گفت در کشور ما هیچ دورهای برای یادگیری مفاهیم و اصول برنامه ریزی و کنترل پروژه وجود ندارد و افراد شاغل بعد از مدتها کار و با توجه به شرایط کاری ممکن است به تدریج با آنها آشنا شوند. بسیاری از مهندسین که تازه مشغول کار می شوند, معمولا پرسش در این خصوص از همکاران با تجربهتر خود امتناع میورزند. زیرا ترس و نگرانی آن وجود دارد که نشانه ضعف یا نابلدی قلمداد گردد.
آشنایی با این مفاهیم در مصاحبههای استخدامی نیز, بسیار کلیدی و با اهمیت میباشد.
گذراندن این دوره به عنوان پیشنیاز نرمافزار مدیریت پروژه مانند MSP ( ماکروسافت پروژه ) و P6 و نیز علاقهمندان به یادگیری مفاهیم اشاره شده, توصیه می شود.
آشنایی با نرم افزار مدیریت پروژه P6
( اصول برنامه ریزی و کنترل پروژه )
نرم افزارOracle P6 یک نرم افزار مدیریتی جهت برنامهریزی و کنترل پروژههای سازمان می باشد. شرکت Oracle تاکنون نسخههای مختلفی از این نرم افزار مدیریت پروژه را تهیه و به بازار عرضه نموده است که آخرین ورژن آن، نسخه 17.7 میباشد.
P6 یک نرم افزار سازمانی , چند پروژهای و چند کاربری با قابلیت تعریف منابع در سطح سازمان است. به این معنی که دراین نرم افزار می توان تعداد زیادی پروژه و منابع را همزمان وارد و آنها را مدیریت نمود. همچنین در نسخههای تحت شبکه آن و با نصب آن در سازمان میتوان برنامهریزی و کنترل پروژه ها را به صورت شبکهای و با تعریف دسترسی مختلف به کاربران , برنامهریزی و مدیریت پروژه ها را انجام داد. شایان ذکر است مجموعه فراهمراهان قادر به نصب و راه اندازی نرم افزار P6 در قالب شبکه و نیز نسخه تحت وب P6 ( نسخه EPPM ) میباشد.
نرم افزار P6 با الهام از استاندارد PMBOK که یک استاندارد مدیریتی جهت انجام پروژه ها میباشد طراحی شده است و میتوان آن را بعنوان قویترین نرمافزار اصول برنامه ریزی و کنترل پروژه نامید. این نرمافزار توانایی و قابلیتهایی دارد که شامل :
تعیین سطوح دسترسی به کاربران تحت شبکه
امکان تعریف بیش از 100 هزار فعالیت و مدیریت همزمان چند پروژه
امکان ایجاد و استفاده از تعداد نامحدود تقویمهای پروژه، منابع
امکان لینک شدن سایر فایل ها به پروژه
ساختار Database با استفاده از قویترین پایگاههای داده ( SQL Server وOracle )
امکان تعریف ساختار شکست کار ( Work breakdown structure )
امکان ایجاد تعداد نامحدود برنامههای پایه ( Baseline )
امکان تعریف ساختار سازمانی
پیگیری آسان عملکرد منابع و هزینهها و تعریف منحنیهای بسیار متنوع در تخصیص منابع
سازماندهی اطلاعات پروژه و وجود بیش از 150 گزارش گرافیکی و جدولی در نرمافزار
ترسیم نمودار S در محیط اصلی نرمافزار و امکان ترسیم نمودارهای مختلف
ساخت نماهای مختلف در برنامه ( Layout )
آنالیز دقیق ارزش کسب شده
طراحی وب سایت برای پروژهها
در کشور ما در بسیاری از پروژهها , خصوصاً پروژههای صنایع مادر , صنایع نفت وگاز , پتروشیمی , نیروگاه و … استفاده از این نرم افزار جزو الزامات قراردادی کافرمایان است.
سرفصل دوره پریماورا :
- معرفی نرم افزار P6 و قابلیتهای آن
- مراحل نصب نرم افزار
- تنظیمات اولیه User ، Admin Categories ، Preference Admin ، Password
- ساختار پروژه سازمان ( EPS )
- ساختار پروژه سازمان ( OBS )
- تعریف و تخصیص کدهای پروژه
- تعریف اطلاعات مربوط به فعالیت ( Activity Detail )
- معرفی انواع تقویم و تعریف تقویم برای پروژه
- تعریف تعطیلات ، روزهای غیر کاری و استثناء ها
- تخصیص تقویم به پروژه و فعالیتها
- ایجاد پروژه جدید
- تنظیمات شناسه فعالیتها ( Activity ID ) و سایر گزینه های پیش فرض ( Default )
- اضافه یا حذف نمودن ستونها و سفارشی کردن ستونها
- تعریف فعالیتهای پروژه
- تعریف WBS – معرفی انواع WBS
- ایجاد WBS در P6
- تخصیص کدهای WBS به فعالیتها
- گروه بندی و مرتب سازی فعالیتها براساس WBS ) Sort & Group )
- تعریف و تخصیص کد فعالیت ( Activity Codes )
- گروه بندی و مرتب سازی فعالیتها براساس کد فعالیت ( Sort & Group )
- انواع فعالیتها در P6
- تعریف مدت زمان انجام فعالیت و روشهای محاسبه آن
- تعریف روابط بین فعالیتها و روشهای تعریف رابطه در برنامه – تعریف Lag
- تعریف رابطه دسته جمعی – اصلاح یا حذف رابطه بین فعالیتها
- تعریف محدودیتها
- تحلیل مسیر بحرانی( CPM )
- کپی گرفتن از پروژه
- ایجاد Layout جدید
- معرفی نمای Activity Network و سفارشی نمودن آن
- سفارشی نمودن نمودارگانت و تغییر فرمت میله ها
- ایجاد میله جدید در نمودار گانت
- تنظیمات مقیاس زمانی ( Timescale )
- تغییر فونت و رنگ زمینه و اندازه ردیف ها
- تعریف فیلتر – کاربرد فیلتر و ایجاد فیلتر جدید
- انواع منابع در P6
- تعریف منابع و نقشها ( Roles & Resource )
- تخصیص منابع به فعالیتها
- تعریف و تخصیص منحنی های منابع ( Resource Curves )
- تهیه حساب هزینه منابع ( Cost Accounts )
- نمایش جداول و نمودار منابع و هزینه
- تسطیح منابع – روشهای تسطیح دستی – تسطیح اتوماتیک
- هزینه و بودجه
- ایجاد فیلد جدید با استفاده از User Define Field
- تهیه برنامه مبنا ( Baseline )
- محاسبه درصد پیشرفت برنامه ای فعالیتها
- تعریف ضریب وزنی( WF ) و معرفی انواع آن
- بروز رسانی برنامه و تهیه نمودار S برنامه ای پروژه
- واقعی نمودن برنامه و محاسبه تاخیرات پروژه
- ترسیم نمودار S واقعی پروژه و مقایسه آن با نمودار S برنامه ای
- Import-Export
- آنالیزهای مدیریت ارزش کسب شده ( Earned Value Management )
- مفاهیم TCPI-EAC-CPI-SPI-BC-AC-EV-CV-SV
- گزارشگیری ( Reports )
- Thresholds & Issues- WPS
دوره اکسل پیشرفته و ساخت گزارشات داشبوردی
نرم افزار مایکروسافت اکسل یکی از نرم افزارهای قدرتمند و پرکاربرد مجموعه آفیس است و نام اکسل به معنای برتر و پیشرو حقیقتاً برازنده آن است. این نرم افزار یکی از انواع نرم افزارهای صفحه گسترده است که شامل جداول بزرگی است که از ردیفها و ستونها تشکیل شده است. نزدیک به چهار دهه است که این نرم افزار به دلیل توانایی و انعطاف پذیری فوق العاده، به یکی از پر استفاده ترین نرم افزارها در دنیای کار و تجارت و پروژه تبدیل شده است.
صفحه گسترده چیست؟
صفحه گسترده روشی برای ساماندهی دادهها و اطلاعات در سطرها و ستونها است که به کمک آن بتوان داده ها را ثبت، بررسی، پردازش و در نهایت گزارش گیری نمود. به عبارت دیگر صفحه گسترده شامل کنار هم قرار گرفتن تعداد زیادی سلول با قابلیت یکسان برای ایجاد ساختاری اطلاعاتی و محاسباتی است. اکسل هم یک نرم افزار صفحه گسترده هست. در شکل زیر نمایی از یک صفحه اکسل را ملاحظه میشود:
نرم افزار مایکروسافت اکسل تا به امروز رشد زیادی داشته است. این برنامه یکی از مهم ترین برنامههای رایانهای در محیط کاری در سرتاسر جهان است. چنانچه نیاز به برنامه ای برای جمع آوری اطلاعات و پردازش آن و نیز قصد گزارشگیری در قالب انواع نمودار داشته باشید نرم افزار اکسل یک ابزار قدرتمند است که می تواند در فرآیند های کاری به شما کمک کند.
گزارشات مدیریتی حجیم در پروژهها مشکلات فراوانی از جمله دشواری تفسیر، بالا بودن زمان بررسی گزارشات و زمان بر بودن به روز رسانیها و … را به دنبال دارد. همواره گزارشات خلاصه و کارآمد از وضعیت موجود پروژه برای مدیران در هر سطحی بسیار مطلوب ، جذاب و کارگشا خواهد بود تا بتوانند مدیریت پروژه بهینهای داشته باشند. در حال حاضر گزارشات داشبوردی که شامل اطلاعات گرفیکی پویا و کاربردی است، معمولاً به صورت یک صفحهای و مختصر تهیه میگردد و نتایج مطلوبی ایجاد میکنند.
این گزارشات باید مشخصات ذیل را دارا باشند تا کارایی داشته باشند:
اطلاعات مختصر اما شفاف داشته باشند
دارای حداقل تکرار باشند
ابعاد گوناگون پروژه را شامل شوند
از نمودارها و جداول برای درک بهتر پروژهها استفاده کنند
اطلاعات بی ارزش را شامل نشوند
سرفصل دوره اکسل پیشرفته و ساخت گزارشات داشبوردی در اکسل
آشنایی با Keyboard Shortcuts در اکسل
آشنایی با Tips & Tricks های حرفه ای در اکسل
روشهای حفاظت از فایل و دادهها
تنظیماتFormat Cells
دسته بندی اطلاعات و ساخت WBS با ابزار Grouping
آشنایی با ابزارهایWhat if analysis،Goal Seek ، Consolidate
آشنایی با ابزارهای Remove Duplicate ، Text to Column، Spark lines
آشنایی با 50 تابع کاربردی اکسل مانند:
SUMPRODUCT
VLOOKUP
VLOOKUP Exact Match
VLOOKUP Sorted List
HLOOKUP
Match
Index
Offset
IF, OR , AND
MID
LEN
RIGHT And Left
COUNTA
SUBTOTAL
Relatives ROUND, ROUNDUP, ROUNDDOW
And ISERROR IFERROR
MIN, MAX, SMALL and LARGE
UPPER, LOWER and PROPER
TRIM, CHAR and SUBSTITUTE
Time Calculations
NOW and TODAY
Change Minutes Working to Hour With TIME function
Nested IF Statements
HLOOKUP
SUMIF and SUMIFS
COUNTIF and COUNTIFS
And their
CHOOSE
VLOOKUP with CHOOSE
Backward VLOOKUP
FLOOR and CEILING
RAND and RANDBETWEEN
INDIRECT
آشنایی با سایر ابزارها در اکسل نظیر :
Shapes and SmartArt
Camera Tool
Conditional Formatting
Filters
Drop Down Lists
Insert Subtotals
Outlines
Data Validation
Importing Data Into Excel
Excel Tables
PivotTables و Pivot Chart
Flash Fill
About Errors And Explain Them
آشنایی با انواع نمودارها در اکسل
طراحی نمودارهای داینومیک با ابزار Developer
طراحی نمودار گیجی، دماسنجی و …
طراحی گزارشات داشبوردی
( اصول برنامه ریزی و کنترل پروژه )
MSP یا ماکروسافت پروژه یک نرم افزار مدیریت پروژه و برنامه ریزی پروژه میباشد که:
نرم افزار Microsoft Project یکی از نرم افزارهای مجموعه آفیس می باشد که برای اصول برنامه ریزی و کنترل پروژه استفاده میشود. محیط کاربر پسند, یادگیری آسان, امکان تعریف تاریخ شمسی و بازگشت به عقب ( Undo ) از مزایای این نرم افزار مدیریت پروژه به شمار میرود. در کشور ما در اکثر پروژههای کوچک و متوسط و نیز پروژههای عمرانی از این نرم افزار جهت اصول برنامه ریزی و کنترل پروژه استفاده می شود.
همچنین تنوع گزارشگیری در نسخه های اخیر این نرم افزار مدیریت پروژه بر محبوبیت آن افزوده است.
قابلیتهای MSP
- تعریف تقویم پروژه و منابع
- تعریف WBS و فعالیت ها
- تحلیل مسیر بحرانی CPM
- تعریف محدودیت های زمانی ( Constraint )
- تعریف فیلتر
- تعریف , تخصیص و تسطیح منابع
- نماهای متنوع مانند Task Usage, Calendar, Network Diagram
- محاسبه درصد پیشرفت برنامه ای فعالیتها و پروژه
- تهیه برنامه مبنا ( Baseline )
- ماکرو نویسی ( Macro )
- بروز رسانی ( Updating )
- گزارش گیری ( Reporting )
سرفصل دوره MSP یا ماکروسافت پروژه
- تنظیمات اولیه نرم افزار
- انواع تقویم و تعریف تقویم پروژه
- تعریف فعالیتهای پروژه
- تعریف WBS و معرفی انواع WBS
- انواع فعالیتها در MSP و Task Type
- تعریف مدت زمان انجام فعالیت و روشهای محاسبه آن
- تعریف روابط بین فعالیتها و روشهای تعریف رابطه – تعریف رابطه دسته جمعی
- تعریف محدودیت
- سفارشی نمودن نمودارگانت و میله ها
- تنظیمات مقیاس زمانی ( Timescale )
- تغییرات خطوط در برنامه ( Gridlines )
- دسته بندی فعالیتها ( Group by … )
- دسته بندی فعالیتها با ابزار Outline Code
- تعریف فیلتر – کاربرد فیلتر و ایجاد فیلتر جدید
- انواع منابع در MSP ( ماکروسافت پروژه )
- تعریف منبع
- تخصیص منبع
- تسطیح منابع به روش دستی و اتوماتیک
- نمای Task Usage
- نمایش منحنی منابع
- معرفی سایر نماها در MSP ( ماکروسافت پروژه )
- استفاده از ابزار Organizer جهت وارد نمودن اطلاعات از سایر پروژه ها به پروژه جاری
- محاسبه درصد پیشرفت برنامه ای فعالیتها
- تعریف ضریب وزنی( WF ) بروز رسانی برنامه
- فرمول نویسی در MSP
- تهیه نمودار S برنامه ای
- تهیه برنامه مبنا ( Baseline )
- واقعی نمودن برنامه و محاسبه تاخیرات پروژه
- ساخت ماکرو
- تنظیمات Page Setup و Print
- ساخت گزارشات دلخواه در MSP ( ماکروسافت پروژه )
- ایجاد ستون با تاریخ شمسی
دوره MSP ( ماکروسافت پروژه ) و گزارش نویسی
( اصول برنامه ریزی و کنترل پروژه )
دوره پیش رو با عنوان دوره MSP ( ماکروسافت پروژه ) و گزارش نویسی در اکسل، دوره ای با سیلابس جدید جهت فراگیری اصول برنامه ریزی و کنترل پروژه میباشد
تا پس از فراغت از دوره بتوان جهت مدیریت پروژه اقدام به برنامه ریزی کرد و همچنین باتوجه به واقعیت موجود به روز رسانی نمود.
همچنین با تسلط بر موارد کلیدی اکسل در این حوزه خروجی های مناسب جهت کنترل بهتر پروژه ارایه گردد.
نرمافزار MSP ( ماکروسافت پروژه ) برای مدیریت پروژهها بر پایه علم مدیریت پروژه کاربرد دارد.
این نرمافزار تصویر بزرگی از پروژه را در اختیارتان قرار میدهد که بتوانید تمامی جزئیاتی که برای رسیدن به هدف باید تکمیل شوند را در آن پر کرده و آنها را سازماندهی نمائید.
نرم افزار MSP ( ماکروسافت پروژه ) به شما کمک میکند تا با روشی سازماندهی شده، ایدهها و افکارتان را ثبت و آنها را به طرحی قابل اجرا تبدیل کنید.
با MSP به سادگی میتوانید زمان تکمیل هر فعالیت یا هر فاز از پروژه را تخمین بزنید و مطمئن شوید که میتوانید پروژه را در موعد مورد مقرر به اتمام برسانید.
در نهایت هنگامی که اجرای پروژه آغاز میگردد، میتوانید برنامهریزی را با توجه به تاریخهای واقعی شروع و تا پایان فعالیتها بهنگام سازی کنید،
در این حالت MSP ( ماکروسافت پروژه ) برنامه را مجدداً محاسبه نموده و نشان میدهد که فعالیتها تا چه اندازه زودتر یا دیرتر به اتمام رسیدهاند.
در آخر شاید مهمترین مزیت استفاده از MSP ( ماکروسافت پروژه ) این باشد که در طول مدت مراحل برنامهریزی و انجام پروژه میتوانید،
گزارشهایی را که نشان دهنده برنامه و میزان پیشرفت کار است را با کمک نرم افزار اکسل چاپ کنید.
نرم افزار MSP ( ماکروسافت پروژه ) ابزاری ارزشمند برای سازماندهی طرح ها، زمان بندی کارها، اختصاص منابع، هزینه کارها،
تنظیم طرح برای برآورد کردن محدودیت ها و آماده کردن گزارش ها برای انتقال طرح نهایی به همه کسانی که باید طرح مورد نظر را اجرا کنند است.
برای نرم افزار MSP ( ماکروسافت پروژه ) می توان قابلیت های زیر را نام برد :
- تعریف WBS، روابط بین فعالیت ها و زمان بندی
- قابلیت تخصیص و مدیریت هزینه
- تاریخ های تقویمی
- امکان چاپ تقویم کامل پروژه
- قابلیت رسم نمودار شبکه
- قابلیت رسم نمودار گانت
- قابلیت گزارش هزینه
- قابلیت تخصیص و مدیریت منابع
- قابلیت به هنگام سازی
- امکان پی گیری پروژه بر مبنای کار انجام شده
- قابلیت برنامه سازی
- پشتیبانی از نرم افزار اکسل
بعد از آغاز پروژه میتوان از این نرم افزار برای کارهای در دست اقدام به شرح زیر بهره جست:
- کنترل عملکرد واقعی
- برنامهریزی روی جدول زمانی پروژه
- ارائه گزارش و در نتیجه رسیدن به مطلوب
حال فرض کنید برنامه ریزی صورت پذیرفته است و وارد فاز اجرای پروژه شده ایم.
باید برنامه به روز رسانی گردیده و گزارشات قدرتمندی جهت تصمیم گیری تهیه شود.
همچنین در این دوره اطلاعات مورد نیاز جهت تهیه یک گزارش فوق العاده و کامل ارایه میگردد.
برای مثال اطلاعات آماری پروژه شامل چه مواردی میشود و در چه قالبی گزارش شود؟
وضعیت آب و هوا، منابع انسانی، مصالح ورودی، آمار تجهیزات و ماشین آلات و … چطور نمایش داده شود.
با این هدف، به نرم افزار قدرتمند Excel از دیدگاه برنامه ریزی و کنترل پروژه میپردازیم.
در این دوره همچنین به موارد ذیل مسلط خواهیم شد:
- معرفی توابع کاربردی اکسل که بیشترین کاربرد را در برنامه ریزی و کنترل پروژه دارند.
- ترسیم نمودارهای کنترل پروژه
- فرمول نویسی مقدماتی در اکسل
- مثال های تکمیلی
به جرات میتوان ادعا کرد این دوره ترکیبی مهندسین را برای ورود به بازار کار، جلسه های مصاحبه و ارتقاع رتبه شغلی حرفه ای تر می نماید.
تلاش بر این است که از همه حرفه ها مثال هایی برای یادگیری بهتر مطرح شود اما اکثر مثالها و تمرین های کلاس پیرامون پروژه های نفت و گاز می باشد.
همچنین دانشجو پس از فراغت از این دوره، پروژه و ویژگیهای آنرا می شناسد، مراحل برنامه ریزی و مدیریت پروژه را دانسته و تحویل شدنی ها را متوجه میشود.
با روش های تهیه WBS آشنا میشود و… بصورت کلی پس از این دوره آمادگی ورود به بازار کار مهیا خواهد شد.
مخاطبان این دوره فارغ التحصیلان و دانشجویان رشته های مهندسی صنایع، عمران، مکانیک، برق و … که به مدیریت پروژه علاقمند بوده و یا جویای کار در این حوزه میباشند.

