استاندارد DCMA چیست؟

14 آیتم ارزیابی زمانبندی از نظر آژانس مدیریت قرارداد دفاعی ایالات متحده

استاندارد DCMA برای برنامه زمانبندی 

چندی پیش در یکی از شروط آگهی استخدام کارشناس Scheduler در شرکت زیمنس برای پروژه‌ای در سنگاپور نوشته شده بود مسلط به استاندارد DCMA ،

تا پیش از این مهمترین منابع من برای ارزیابی برنامه زمانبندی ، PMI و DOD ( استاندارد وزارت دفاع ایالات متحده ) بود .

بر آن شدم تا تحقیقی راجع به استاندارد  DCMA داشته باشم و با آیتمهای مورد نظر آن جهت ارزیابی برنامه زمانبندی پروژه آشنا شوم و  ترجمه آن را نیز در اختیار علاقه‌مندان قرار دهم .

نکته جالب تر در این خصوص ابزار Check Schedule برنامه Oracle EPPM است که برنامه زمانبندی پروژه را  بر اساس این استاندارد ارزیابی می‌کند که در انتها به آن می‌پردازم .

همچنین فایل اکسل کدنویسی شده را جهت دانلود می گذارم که با Import  نمودن برنامه زمانبندی تهیه شده در P6 ( با پسوند XER ) امکان ارزیابی آن را با

14 معیار استاندارد DCMA فراهم می نماید.

آژانس مدیریت قرارداد دفاعی ( DCMA ) جزء وزارت دفاع ایالات متحده است که به طور مستقیم با تامین کنندگان دفاعی

به منظور کمک به نظارت بر زمان، هزینه و عملکرد وزارت دفاع امریکا، خدمات فدرال و خدمات دولتی را برعهده دارد.

از جمله راه اندازی میلیاردها دلار سیستم های هوافضا و سلاح و نظارت بر بیش از 320،000 قرارداد با استفاده از بیش از

9،500 غیر نظامی، 500 پرسنل نظامی و 13،500 پیمانکار.

این آژانس گزارشات تضمین کیفیت و ممیزی و نظارت بر برنامه‌های قرارداد را تهیه می‌نماید

و همچنین مسوول نظارت بر برنامه‌های خرید فدرال است.

در راستای بهبود روشهای برنامه‌ریزی ، استاندارد DCMA یک پروتکل 14 آیتمی را  که برای بررسی برنامه‌های CPM خود مورد استفاده قرار می‌دهد، منتشر نموده است.

متخصصان کنترل پروژه‌ حرفه ای تمام صنایع می‌بایست از این پروتکل که دارای قابلیت کاربرد بالقوه در تمام صنایع است، آگاه باشند.

پس از ابلاغ قرارداد ، استاندارد DCMA  بر عملکرد و سیستم های مدیریت پیمانکاران نظارت می‌کند تا اطمینان حاصل شود که هزینه‌ها ،

عملکرد محصول و زمانبندی تحویل مطابق با شرایط و ضوابط قراردادها باشند.

در ماه مارس سال 2005، معاون وزیر دفاع ایالات متحده برای خرید و فناوری ( USDA ( AT & L مجوز استفاده از یک برنامه کارشناسی یکپارچه ( IMS )

را برای قراردادهای بیش از 20 میلیون دلار صادر کرد.

این مجوز همچنین به DCMA دستور داد تا دستورالعمل‌ها و رویه‌ها را برای نظارت و ارزیابی این برنامه ها را تعیین کنند.

DCMA سپس در پاسخ به این درخواست برای خود برنامه‌ای را تهیه و ارزیابی 14 آیتمی خود را به عنوان چارچوبی برای

کنترل کیفیت برنامه زمانبندی منتشر نموده است.

آموزش آنلاین این پروتکل به طور انحصاری در اختیار DCMA است .

ارزیابی 14 آیتمی استاندارد DCMA در چندین کنفرانس معتبر ارائه شده است

و در مسیر تبدیل به یک استاندارد صنعتی است.

آخرین ویرایش این استاندارد 09-Nov-2009 منتشر شده است.

ارزیابی 14 آیتمی استاندارد DCMA

ارزیابی 14 نقطه استاندارد DCMA شامل موارد ذیل است:

• Logic منطق برنامه
• Leads همپوشانی‌ها
• Lags وقفه‌ها
• Relationship Types انواع ارتباطات
• Hard Constraints محدودیت‌های سخت
• High Float شناوری بالا
• Negative Float شناور منفی
• High Duration مدت زمان بالا
• Invalid Dates تاریخ های نامعتبر
• Resources منابع
• Missed Tasks فعالیتهای از قلم افتاده
• Critical Path Test تست مسیر بحرانی
• ( Critical Path Length Index ( CPLI شاخص طول مسیر بحرانی ( CPLI )
• ( Baseline Execution Index ( BEI شاخص اجرای برنامه مبنا ( BEI )

 پیش ارزیابی استاندارد  DCMA

قبل از اینکه ارزیابی 14 آیتمی استاندارد DCMA در نظر گرفته شود، الزام پروتکل این است که ابتدا باید تعداد کل فعالیت ها و روابط بین فعالیتها توجه شود.

ارزیابی 14 آیتمی استاندارد DCMA  تنها مربوط به فعالیتهای واقعی ( دارای مدت زمان ) و فعالیتهایی که تکمیل نشده‌اند، می‌شود. این فعالیتها در آمار Total Task لحاظ می‌شود.

با این توصیف فعالیتهای ذیل مدنظر این سنجش نمی‌باشد :

• خلاصه فعالیتها یا فعالیتهای سطوح بالای WBS
• فعالیتهای از نوع (Level of Effort (LOE
• فعالیتهای دارای مدت زمان صفر یا مایلستونها (شروع/پایان)
• فعالیتهای 100% تکمیل شده

ارزیابی استاندارد DCMA 

1- Logic یا منطق برنامه :

این آیتم شامل دو بخش می‌شود:

• Missing Logic یا از دست دادن منطق:

بر این اساس تعداد فعالیتهای فاقد پیش نیاز ( Predecessors )  یا پس نیاز ( Successors )

نباید بیش از 5% تعداد فعالیتها باشد.

• Dangling Activities  فعالیتهای آویزان :

فعالیتهایی هستند که فقط دارای رابطه SS یا FF هستند (نه هر دو باهم) این دسته فعالیتها باعث

ایجاد گسست در برنامه زمانبندی در محاسبات شبکه و نیز محاسبات تاخیر و ریسک و … می‌شود.

شناسایی این فعالیتها در نرم افزارهای مرسوم کنترل پروژه نظیر

MSP و   P6 (در گزارش Schedule Log) کار سختی نیست.

2- Leads یا همپوشانی بین فعالیتها

هیچ همپوشانی (negative lag)  مجاز نمی باشد. تعداد فعالیتهای دارای Lead می‌بایست صفر باشد.

در واقع علت استفاده از Lead در برنامه زمانبندی توسط کاربران ، به حد کافی خرد نشدن فعالیتها و

تعریف نشدن رابطه دقیق و صحیح بین آنها است.

اشکال دوم این همپوشانی زمان غیر قطعی پایان فعالیت پیش‌نیاز است.

3- Lag یا وقفه بین فعالیتها

تعداد کل فعالیتهایی که دارای رابطه با Lag هستند نباید بیش از 5% کل فعالیتها باشد.

استفاده از Lag محاسبات تحلیل مسیر بحرانی پروژه را دشوار می‌نماید.

بجای استفاده از Lag ، فعالیتی با مدت زمان وقفه تعریف نمایید.

4- Relationship Types یا نوع روابط

برای این آیتم ابتدا تعداد و نوع روابط بین فعالیتها شمارش می‌شود. می‌بایست حداقل

90% کل روابط پیش نیازی از نوع Finish to Start باشد.

همچنین استفاده از رابطه Start to Finish ممنوع است.

زیرا این رابطه تاخیر فعالیت پیش نیاز را به فعالیت پس نیاز منتقل نمی‌کند.

بالتبع استفاده از روابط SS و FF نیز محدود است و در صورت استفاده این نوع رابطه

جهت حفظ ارتباط شبکه انتها و ابتدای فعالیتها می‌بایست رابطه تعریف گردد.

5- Hard Constraints یا محدودیت سخت

تعداد فعالیتهای دارای محدودیت سخت نباید بیش از 5% باشد.

در واقع در نرم افزارهای MSP و P6 دو دسته محدودیت داریم :

محدودیت سخت و محدودیت آسان

در P6 محدودیت های سخت شامل موارد ذیل است :

Start on

Finish on

Mandatory Start

Mandatory Finish

Start On or Before + Start On or After

Finish On or Before + Finish On or After

در نرم افزار MSP محدودیت ها سخت شامل موارد ذیل است :

Must Start On

Must Finish On

( Start-No-Later-Than ( SNLT

( Finish-No-Later-Than ( FNLT

محدودیت آسان شامل موارد ذیل است :

( As-Soon-As-Possible ( ASAP

( Start-No-Earlier-Than ( SNET

( Finish-No-Earlier-Than ( FNET

استاندارد DCMA می گوید محدودیت های سخت قیدهایی هستند که باعث جابجایی فعالیت برخلاف روابط تعریف شده بین آنها و منطق شبکه می‌شود.

6- High Float یا شناوری زیاد

تعداد فعالیتهایی که شناوری کل آنها بیش از 44 روز کاری است نباید بیش از 5% باشد.

شناوری زیاد به دلیل گسست در برنامه زمانبندی یا نقصان در تعریف روابط

یا استفاده از رابطه SS می تواند رخ دهد.

عدد 44 روز معادل تعداد روزهای کاری در دو ماه تقویمی است.

7- Negative Floatیا شناوری منفی

هیچ فعالیتی نباید دارای شناوری منفی باشد. شناوری منفی به دلیل

استفاده از قیود در برنامه زمانبندی رخ می‌دهد. (رجوع کنید به مطلب اینجانب با موضوع شناوری منفی ، خوب یا بد؟)

در واقع در فعالیت دارای شناوری منفی، تاریخ های Late پیش از تاریخ های Early است!

8- High Duration یا مدت زمان زیاد فعالیت

این آیتم فعالیتهایی که مدت زمان بسیار زیاد دارند، چک می‌نماید.

فعالیتهایی که مدت زمان آنها بیش از 44 روز کاری است نباید بیش از 5% تعداد کل فعالیتها باشد.

یکی از دلایل استفاده از مدت زمان زیاد برای فعالیتها، عدم شکست کافی کارها و برنامه ریزی دقیق می‌باشد.

در این آیتم نیز یک ماه تقویمی 22 روز کاری در نظر گرفته شده و عدد 44 روزهای کاری در دو ماه است.

معمولاً برای بررسی مدت زمان زیاد عدد بین 20 تا 44 در نظر گرفته می‌شود.

9- Invalid Date یا تاریخ های نامعتبر

ارزیابی 14 آیتمی DCMA برای این آیتم دو حالت را در نظر گرفته است:

9-1- تاریخ پیش بینی (Forecast Dates) نامعتبر :

تاریخ های پیش بینی محاسبه شده برای شروع یا پایان فعالیتها نباید زودتر از تاریخ به روزرسانی یا Data Date باشد.

در واقع تاریخ های پیش بینی مربوط به آینده است و نباید تاریخ آن قبل از تاریخ به روزرسانی باشد.

9-2- تاریخ های واقعی (Actual Date) نامعتبر :

تاریخ های شروع واقعی فعالیتها (Actual Start) و تاریخ های پایان واقعی فعالیتها (Actual Finish)

نباید بعد از تاریخ Data Date باشد.

نرم افزار P6 در گزارش زمانبندی خود (Schedule Log) در قسمت Errors-Warning

فعالیتهایی که این وضعیت را دارند، گزارش می‌کند.

10- Resources یا منابع :

همه فعالیتهای دارای مدت زمان حداقل یک روز می‌بایست دارای منابع باشند. از طرفی DCMA می‌داند

که بعضی از زمانبندی ها به صورت مشروع از تخصیص منابع استفاده نمی‌کنند.

لذا در این آیتم نمره جهت قبول یا رد نمیگیرند و فقط نسبت فعالیتهای فاقد منابع به نسبت کل فعالیتها محاسبه می‌شود.

استاندارد DCMA اشاره دارد که هزینه ها را باید با تخصیص منابع به دست آوریم. این بدان معنی است که

وقتی ما در حال بررسی و تخصیص منابع هستیم، در واقع نه فقط به دنبال ردیابی

منابع نیروی انسانی و تجهیزات بلکه دنبال ردیابی هزینه هستیم.

استاندارد DCMA به برنامه ریزان در خصوص تعریف فیلدی مجزا برای ثبت اطلاعات هزینه فعالیتها

بدون در نظر گرفتن منابع هشدار می دهد. تخصیص هزینه با تخصیص منابع به فعالیتها موضوعی متفاوت است.

در بسیاری از پروژه ها پیگیری منابع و برنامه ریزی آن اهمیت بیشتری نسبت به هزینه دارد.

11- Missed Tasks یا فعالیتهای از دست رفته:

تعداد فعالیتهای که تاریخ پایان واقعی (Actual Finish Date) آنها بعد از

تاریخ پایان برنامه ای (Baseline Planned Finish Date) است نباید بیش از 5% باشد.

در این آیتم شناوری کل (Total Float)   و طولانی ترین مسیر (Longest Path) مورد توجه نمی‌باشد.

یعنی ممکن است فعالیتی از تاریخ Early Finish عبور کند و

با توجه به شناوریش فرصت داشته باشد، اما در این تست مردود می‌شود.

در واقع این آیتم ارزیابی عملکرد پروژه است نه ارزیابی کیفیت زمانبندی.

وقتی بیش از 5% فعالیتهای تکمیل شده تاریخ پایانشان بعد از تاریخ پایان برنامه ریزی شده شان باشد،

بدان معنا است که عملکرد پروژه مناسب نمی باشد. تهیهBaseline  جدید یا

افزایش راندمان پروژه می‌بایست مورد توجه قرار گیرد.

12- Critical Path Test یا آزمون مسیر بحرانی :

در واقع این تست از نوع What-If روی برنامه زمانبندی است و هدف آن شناسایی فعالیت

در مسیر بحرانی کنونی است که با افزایش 600 روزه مدت زمان باقیمانده فعالیت ( Remaining Duration ) ،

زمان اتمام پروژه نیز تقریباً به همان میزان می‌بایست تغییر پیدا کند.

باید توجه داشت اگر تقویم های مختلف در برنامه استفاده شود، بر نتایج تاثیر می‌گذارد.

اگر تاریخ تکمیل پروژه به میزان مدت زمانی که به مسیر بحرانی افزودیم تغییر پیدا نکرد،

می‌توان دال بر این باشد که منطق شبکه دچار گسست شده باشد.

استفاده از تقویم های مختلف در برنامه زمانبندی یا استفاده از قیود ( Constraint )

در این خصوص می تواند موثر باشد و تفسیر این آزمون را دشوار نماید.

نکته ای که می بایست به آن دقت داشت این است که انجام این تست در

نسخه کپی برنامه زمانبندی انجام شود نه خود برنامه زمانبندی اصلی پروژه.

13- ( Critical Path Length Index ( CPLI یا شاخص طول مسیر بحرانی

شاخص طول مسیر مسیریابی (CPLI) برای سنجش واقعی بودن زمان تکمیل پروژه استفاده می شود که

میبایست بیش از 95% باشد. برای برنامه ریزان پروژه های ساخت کمی این تست عجیب و غریب است!

فرمول محاسبه این آزمون نسبت طول مسیر بحرانی پروژه به اضافه شناوری کل به طول مسیر بحرانی پروژه است.

این آزمون برای ارزیابی واقع گرایی برنامه است. با این حال، اگر هیچ شناور منفی موجود در برنامه وجود نداشته باشد،

CPLI نمی تواند کمتر از 100٪ باشد. بنابراین، این همان معیار 7 را آزمایش می‌کند.

14- ( Baseline Execution Index ( BEI  یا شاخص اجرا برنامه مبنا :

شاخص محاسبه BEI میبایست بیش از 95% باشد. BEI نسبت فعالیتهای تکمیل شده

به فعالیتهایی که تا تاریخ Data Date طبق برنامه مبنا (Baseline) میبایست تکمیل گردند است.

این شاخص کارایی عملکرد پیمانکار را بررسی می کند که حداکثر مقدار آن 1 است.

در صورتیکه این درصد کمتر از 95% باشد ، برنامه Baseline مجدداً مورد بازبینی قرار گیرد

تا علت این اختلاف دقیق‌تر بررسی گردد.

ارزیابی 14 آیتم DCMA در Oracle EPPM

در پنچره Project گزینه Activates را انتخاب نمایید.

سپس در منوی Actions گزینه Check Schedule را انتخاب نمایید.

در پنچره Check Schedule معیارهای ارزیابی زمانبندی DCMA که قابل تنظیم هست،

مشاهده می‌شود. روی Check Schedule کلیک نمایید.

خروجی برنامه مطابق تصویر ذیل است. مواردی که مطابق شاخصهای DCMA هستند،

سبز رنگ می شوند و موارد قرمز رنگ در این آزمون مردود شده اند.

دانلود فایل اکسل کدنویسی شده جهت ارزیابی 14 آیتمی استاندارد DCMA

  استاندارد DCMA

موضوع : 14 آیتم ارزیابی زمانبندی از نظر آژانس مدیریت قرارداد دفاعی ایالات متحده ( استاندارد DCMA )

م. امینی

کارشناس ارشد مهندسی صنایع

مدیر برنامه ریزی و کنترل پروژه مگاپروژه های  نفت و گاز

مشاور دفتر  PMO سازمان ها

مدرس دوره‌های برنامه‌ریزی و کنترل پروژه

مدرس دوره‌های مدیریت پروژه

مدرس دوره‌های تخصصی نرم افزارهای MSP، P6، EPPM، اکسل پیشرفته

طراح گزارشات داشبورد مدیریتی برای سازمان